Ekmek Parası
Yaşanan talihsizlikler Reşat’ın, çocukluğunun erken bitmesinin yolunu açıyor, çocuk yaşta çalışmak zorunda kalıyordu. Yaşıtları gibi, dönemin tek okulu olan taş mektebe gidiyordu. Derslerde fena sayılmasa da matematikte birinciliği kimseye bırakmıyordu. Okuldan şikâyeti hiç olmadı. Ama her öğrenci okul çıkışı evine giderken o, babasının sıkça hastalanmasından dolayı evin geçimine katkı koymak için, kendileri gibi Limni’den gelen balıkçı Kaptan Kikiriki Hüseyin ile balığa çıkıyordu. Bu nedenle ilkokuldan sonra tahsile devam edemedi.
Reşat Elko ve Foçalı gençler
Erken Gelen Askerlik
Delikanlı oluncaya kadar balıkçılık yapan Reşat, evde olduğu bir günde, kapıyı çalan iki inzibattan birinin; “Acele şubeye gel komutan çağırıyor” demesi üzerine aynı gün şubeye giden Reşat’a “hazırlan şu gün askere gidiyorsun” diyen komutan celbi eline tutuşturdu. Reşat şaşkındı. Daha yaşını doldurmamıştı. Memleket İkinci Dünya Savaşı’na girmemişti ama her şeye hazırlıklı olmakta gerekiyor. Topçu birliğinde askerliği dört yıl sürdü. Dönemin askerliği kolay değildi. Üstelik çok da uzundu. Askerlik yaptığı sırada boş durmadı. Uğraştı, didindi, yılmadı ve ağır vasıta ehliyeti aldı. Kâh komutan şoförlüğü yaptı, kâh kademede ağır vasıta kullandı. O yıllarda ehliyet sahibi olmak, meslek sahibi olmak gibi bir şeydi. Reşit’te öyle düşünüyordu. “Ehliyetim var, hem de ağır vasıta ehliyeti. Şoförlük yapar, para biriktirir, Foça’nın ilk taksini ben alırım inşallah, balık da para etmiyor zaten” diyor ve terhis olup tezkeresini cebine koyduktan sonra Foça’ya dönen Reşat, Cemil Midilli’ye ait alnında “Akdeniz” yazan otobüste iş başı yapıyor yolcu taşıyordu.
Bu arada Şerife hanımla evlendi. Çiftin ilk kızı Semra 1948’de doğdu. Ardından sırasıyla doğan Sabiha ve Münire ile üç kız babası olan Reşat’ın askerdeki hesabı bir türlü Foça’da tutmuyordu.
Taksi hayalini, o yılların Foça koşullarında gerçekleştiremeyeceğinin de farkındaydı. Ailesi ile İzmir’e göçtü. İzmir, Urla, Seferihisar’da taksicilik yaptı. Gurbet yıllarının ardından tekrar Foça’ya yerleşti ve zaman kaybetmeden Açık Tarım Ceza Evi’nde şoförlüğe başladı. Birkaç yıl burada çalıştıktan sonra bu defa da Foça Tarım Kredi Kooperatifi aracının direksiyonunun başına geçti.
Reşat Elko ve turistler Tatil Köyü 80 başları
Hayalinden Vazgeçmedi.
Gözünde, gönlünde ve hayalinde illa da kendi taksisine kavuşmak vardı. Vardı ama alacak imkânı da bir türlü bulamıyordu. O yıllarda Foça’da hiç taksi yoktu. Bu bağlamda ilk taksiyi kendi almak istiyordu. Kafasına koymuştu bir kere, “ya başkası alırsa” düşüncesi onu yiyip bitiriyor, hatırladıkça beyni karıncalanıyordu.
O gün olan oldu korktuğu başına geldi. Tatil köyü inşaatının başlamasıyla birlikte Gerenköy eşrafından ve İl Genel Meclisi eski üyelerinden Ahmet Basri Bağcı birinin plakası “FOÇA” olan iki taksi birden aldı. Kâr ortaklığı ile Bağarası’ndan Badak Memed’e ve Esat Kavakçı’ya verdi. Haberi duyan Reşat, Foça taksiye kavuştu diye ne kadar sevindiyse, bir o kadar hayalinin başkası tarafından gerçekleşmiş olmasına da üzülmeden edemedi. Üzüldü üzülmesine ama pes de etmedi. Bu durum onu öyle kamçıladı ki, içindeki hırs onu daha fazla para kazanma amacıyla yeni arayışlara itti.
Bu arada Fransız Tatil Köyü açılmıştı. Lakin köyün su sıkıntısı hat safhadaydı. Tatil köyünün suyu da su hattı da yoktu. Sorunu çözmek için Belediye Eski Başkanlarından Selçuk Dirim plan, proje, irsaliye hattı ihale şartnamesi ile İller Bankası – Foça arasında mekik dokudu. Sorunu çözdü ama musluktan suyun akması ancak iki yılda gerçekleşti.
Bunu fırsat bilen Reşat, kimi zaman kiraladığı su tankeriyle, kimi zaman da Belediyenin itfaiye aracıyla Bağarası Köyü’nde bulunan su kuyusundan sabahlara kadar tatil köyünün su depolarına, yüzme havuzuna su taşıdı. Kazandığı paraları çarçur etmedi, biriktirdi de biriktirdi. En nihayet borçsuz harçsız olmak üzere bir ticari taksi alabilecek paraya kavuştu. Bergama’da satılık taksi olduğu haberini duyunca, cebinde parası yanında kardeşi Refik olmak üzere vakit kaybetmeksizin Bergama’ya gitti. Aradığı taksiyi buldu. Markası Opel’di. Hem de damalıydı. Pazarlık sonunda direksiyona geçip Foça’ya çıktığında, bu uğurda verdiği mücadelede sonunda hedefe ulaşmanın keyfini sürüyor, dönüp dönüp kardeşi Refik’e “başardık be kardeşim” diyordu. Haklıydı. O günün koşullarında zoru başarmıştı. İlk taksiyi alamadı ama üçüncü taksiyi de kimseye kaptırmadı.
Takip eden yıllarda Hüseyin Kefi, Karagöz İbrahim, İhsan Gürsu ve daha pek çok Foçalı taksi alarak kervana katıldı.
Esat Kavakçı ile Badak Memet aileleriyle
Gönlü Güzel İnsanlar
Taksicilerin her birisi birbirinden neşeli, eğlenceli ve hoş insanlardı. Birbirine takılmadan, şaka yapmadan duramaz, aynı zamanda birbirinden yardımı da hiç esirgemezlerdi. Onlar Foça’nın renkli insanlarıydı.
Reşat’a gelince, alın teri ile aldığı taksi, sonraki yaşamında, hem gurur hem de mutluluk kaynağı oldu.
Tertemiz yüreği, saflığı, azmi ve çalışkanlığı ile Tatil Köyünün yabancı konukları arasından en çok turist taşıyanı ondan başkası değildi. Bergama’ya, Efes’e ve daha uzak yerlere günübirlik götürdüğü Fransızlardan çat pat Fransızca da öğrenen Reşat, yıllar içinde Foça’nın gülen yüzü ve herkesin abisi olmuştu.
Yıllar yılları kovalarken 35 senenin ardından taksisi eskidi, kendisi de yoruldu. Artık aklının istediğine bedeni eşlik etmiyordu. “Taksiyi satmanın, bavulu küçültmenin zamanı geldi” diye düşünmeye başladığında 1990’lı yıllarının ortasıydı.
Limni’de açtığı gözlerini 2004 yılında Foça’da yumarak hayata veda etti.
Şirin Foça’nın darlık yıllarında gösterdiğin gayretin, azmin, güzel yüreğin, gülen yüzün ve yardım severliğin en çok da insanlığın ile iz bıraktın.
Gençlere örnek oldun. Ben de seni Foça’nın diğer kıymetli insanları gibi “Kent Belleğimizin” yaprakları arasına taşımaktan büyük onur duyuyorum.
Mekânın cennet olsun, Huzur içinde uyu. Reşat abi.
Foça 14.11.2022
Cezaevi aracı ve şoförü Reşat Elko 60’lı yıllar
A.T. Cezaevi Reşat Elko ve gardiyanlar
Reşat Elko teknede
Kaynaklar:
Semra Beytorun ile yapılan sözlü söyleşi 2022
Sabiha Elko ile yapılan sözlü söyleşi 2022
Süleyman Ege ile yapılan sözlü söyleşi 2022
Uncategorized 
No Comments 