Sebahattin Karaca

Geçen yıl TBMM’sinde, bu konuda yapılan oturumların tamamı birbirinden gergin ve hararetli geçti. Hükümet tarafı dayattı da dayattı ve “konaklama vergi gelirlerinin” merkezi bütçeye girmesini ısrarla savundu. Buna karşılık muhalefet, “Dereyi tersine akıtmaya çalışıyorsunuz. Tüm Dünya’da konaklama vergileri yerel yönetimlere verilir ki, yaz aylarında artan nüfusla birlikte şehirde ortaya çıkan problemlere çare bulsunlar. Yerel yönetimler bölgelerine yatırım yapsınlar. Ekonomilerine katkı sağlasınlar. Siz ise konaklama vergisini merkeze taşımak istiyorsunuz. Merkezden yönetmek istiyorsunuz. Böyle bir vergi, ileride günübirlik tesislerden, lunaparklardan, hatta AVM’lerden bile benzer vergilerin alınmasının yolunu açar” tezini savunmalarına karşın, yapılan oylamada çoğunluğun kabulü ile meclisten geçti ve hemen de yürürlüğe girdi. Böylece her yıl giderek artacak ve milyar dolara yakın bir gelir sağlanmış olacak. Bu parayı ise, yine özel kanunla kurulan, başkanlığını da Turizm Bakanının yapacağı “Turizm Ajansı” en başta, Türkiye’nin tanıtımı olmak üzere, ülkenin turizm ihtiyaçlarında kullanacak.

Diyelim ki, Covid-19 belası aşıldıktan sonra, Turizm Ajansı’nın yapacağı daha etkili tanıtım çalışmaları ile ülkemize daha fazla turist geldi. Peki onlara hizmeti kim verecek?

Bu soruların doğru cevapları bulunmadığı müddetçe, turizmdeki yaşanan sancılar, sorunlar, problemler büyüyerek devam edecektir.

Kanımca Turizmin Taze Gelini olan “Konaklama Vergimiz” (Şehir Vergimiz) her ne kadar yanlış düğün evine gitse de, umarım sonucu ülkemiz için hayırlı olur.

Odalarına eşyalarını bırakan konuklarımız 5 -10 dakika sonra alışveriş için dışarı çıktı. Aradan 10-15 dakika geçti, geçmedi otelin kapısında resmi kıyafetli polis memurları göründü. Her biri bir köşeyi tuttu. Beni ve gece görevlimizi dışarı davet ettiler. “Şöyle dur, böyle dur” gibi söylemleri bizi ürküttü. Şaşkın şaşkın birbirimize bakarken, “ Şu numaralı odada kalan şahıs oda da mı ?” diye sordular. “Dışarıya çıktılar” dedik. “Peki telefonları var mı?” diye sordular. Var dedik ve ancak o andan sonra ne olup bittiğini öğrendik.

2- Konuklarını daha girişte Sağlık Bakanlığı ruhsatlı dezenfektan ile hazırlanmış dezenfektan paspas havuzundan geçiren; hemen yanı başında ayak ile kumanda edilen aparat ile el dezenfeksiyonu sağlayan;

3- Dezenfekte noktasında ateş ölçümü yapan, maske veren; ek olarak kolonya ile bir kere daha ellerin dezenfekte edilmesini sağladıktan sonra, konuklarımızı aynı şekilde ULV cihazı ile dezenfekte edilmiş odalarına yerleştiren otelimiz hakkında ; sırf o akşam prosedürün uygulanması ve konuğun ambulansa alınması esnasında, olaya tanıklık eden ama akıbetinin de ne olduğunu öğrenme gereği duymayan kişiler, otelimizde korona hastası bulunduğu dedikodusunu yaymaktan çekinmemişler, bu konuda vicdan azabı da duymamışlardır. Aslını bilmeden, ince eleyip sık dokumadan ortaya attıkları, eskilerin tabiriyle kara bir iftiradır. Nitekim orası onlarca insanın ekmek teknesi ve iş istihdam alanıdır. Neredeyse yarım asırdır Foça turizmine yüzünün akıyla hizmet vermiş bir işletmedir. Ne diyelim dedkoducuyu, iftiracıyı Allah ıslah etsin.

4- Ayrıca hal, zaten dedikodu yapanların yaydığı gibi olsaydı, Emniyet Görevlileri gereğini yapıp hemen karantinaya almazlar mıydı? Oysa otelimiz açık ve şükür Allah’a ki konuklarımız da eksik olmuyor.

Ünlü Fransız asker ve Politikacı Napolyon 1804’den 1814’e kadar Fransa İmparatoru olarak Devrim savaşlarına ve Napolyon Savaşlarına önderlik etti. Sadece Fransa’yı değil aynı zamanda tüm Avrupa’yı da etkilemiş bir komutandı.

Bir rivayete göre, Fransızlar için dahi olan İmparator Napolyon, Rusya seferinin zor olacağını düşünmüş olacak ki, Moskova’ya yürümek için 650 bin kişilik ordu kurarken, ordunun içinde 40 yaşını geçmiş hiçbir komutan, general, subay istemiyordu. Ancak Napolyon’la daha önce çeşitli savaşlara katılmış Andre adında bir üst çavuş, illa da Rusya seferine katılmak istiyordu. 650 bin kişilik ordunun içinde ise Andre’nin, Micheal adında subay olan oğlu da vardı. Bir gün oğlunu yanına çağırdı ve ona; “ne olursa olsun, ben bu savaşa katılmak istiyorum. Benim bu savaşa katılmamı sağla” dedi.

Bir yandan Napolyon’un emri, diğer yandan babasının ısrarı arasında sıkışan Micheal çaresizdi. Bir katırın sırtındaki heybeye babasını sakladı. Bir gün sonra heybeden çıkan Andre ordunun içine karıştı.

Ruslar geri çekilirken, Fransız askerlerinin geçiş güzergâhındaki başta ekin tarlaları olmak üzere, her bir şeyi yakıp yıkıyorlardı. Başta gıda temini olmak üzere Napolyon’un işini zorlaştırıyorlardı. Yol uzadıkça zaman ilerledikçe Haziran ayında yola çıkan ordu yorulmaya başlamış; Eylül, Ekim aylarına gelindiğinde havaların soğumasıyla her şey daha zorlaşmıştı. Bir gece aşırı soğuktan askerler donmak üzereydi. Yakınlarda askerleri ısıtacak kadar yeterli yakacak yoktu. Napolyon kurmaylarını topladı. “Gidin, çare üretin, ateş yakın, askerler donacak” dedi. Çözüm için Napolyon’un yanından ayrılan subayların arasında bulunan Micheal, babası Andre’yi buldu ve durumu anlattı. Baba; “Haritaya bakın, yarın geceleyeceğiniz yerde orman varsa, bugün her çadırın 1 direğini yakın, askerler ısınsın. Yarın ormandan yeni direk yaparsınız” dedi. Fikri beğenen Micheal haritaya baktı. Ne güzel yarın geceleyecekleri yerde orman vardı. Napolyon’a doğru koştu. Huzuruna varınca durdu, selamını verdi ve “Çare buldum komutanım” dedi ve anlattı.

Napolyon; “Burada tecrübe konuşuyor. Bu senin fikrin olamaz. Olsaydı eğer biraz önce söylerdin. O halde aramızda bir yaşlı var. Onu bana getirin” dedi. Doğruyu söylemekten başka çaresi olmayan Micheal tüm gerçekleri anlatmak zorunda kaldı. Kısa zamanda Andre, Napolyon’un huzurundaydı. Napolyon; “Emrime itaat etmedin. Aslında seni cezalandırmam lazım. Ama Fransa’ya bağlılığından ve ortaya attığın önerinden dolayı seni ödüllendiriyorum” dedi ve ordunun içinde kalmasına, sefere katılmasına müsaade etti.

Hakimler bile yeri geldiğinde, önündeki yol gösterici kanunlara rağmen, karar veremedikleri durumlarda, kendisinden önce hakimlerin aldığı kararlara (içtihatlarına) başvurur.

“Başarı Başkalarının Geçirdiği Tecrübelerden Yararlanmaktır” Vehbi Koç

“O halde, gerektiği her durumda, inandığın, güvendiğin, işinin ehli, tecrübeli bir yaşlıya sor. O seni yolda bırakmaz.”

Bu örneği, daha doğrusu bu konuyu Foça’da yaşanmış bir başka önemli örnek ile açıklamak gerekirse, işe Belediye’den başlamak isabetli olur. Foça Eski Belediye Başkanı Nihat Dirim’in sanırım ikinci Başkanlık döneminde yani doksanlı yılların ortalarında Belediye Meclisi bir oturumunda Foça’ya uygun bir logo yapılmasını kararlaştırmıştı. O zamana kadar Belediye üç beş yılda bir farklı bir logo kullanıyordu. Toplanan Meclis buna bir son vermek, Foça’ya yakışır etkili bir logo yaptırtmayı gündeme almıştı. Karara göre tüm Türkiye ‘de gazetelere ilan verildi. Birinci ikinci ve üçüncülere ödül var denildi. O gün geldiğinde başvuranların zarfları açıldı. Otuza yakın müracaatın içinden, şu an kullanılan logo seçildi. Logoyu yapan grafikerin ismini hatırlamıyorum, ama Ankara’dan katılan grafik eğitimi alan ve son sınıf öğrencisi olan genç bir delikanlıydı. Birincilik ödülünü alan grafiker ne kadar sevinçliyse, Başkan Nihat Dirim olmak üzere, dönemin meclis üyeleri de sonuçtan o kadar hoşnuttu. Neden hoşnut olmasınlar ki, o güne kadar, bir- iki müstesna hariç, seçilen her başkanın, kendi döneminde farklı logo kullanma alışkanlığı iyi bir şey değildi. Hatta o dönemin tüm ülkede tanınmış “Turizm Kenti Foça”sına da yakışmıyordu. Şimdi ise meclis kararı ile hiçbir dönemde değişmeyecek bir logo vardı. Bu bağlamda Nihat Dirim’i, durumu fark ettiği ve yanlışı ortadan kaldırdığı için, yıllar sonra da olsa, bir kere daha tebrik ediyorum. Ancak ben de şimdi farkındayım ki, bu işin sadece yarısıymış. Diğer yarısı ise Belediye Meclis kararı ile ve yarışma sonucu belirlenen logonun TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU’NDAN tescil ettirmekmiş. Ne yazık ki Belediye o yıldan bu yıla marka tescil işlemi yaptırmadığından, yıllarca boşlukta kalan ve Belediye tarafından da halen kullanılmaya devam edilen logonun, aslında bugün Belediye tarafından HUKUKİ OLARAK kullanılamayacağı gerçeğidir. Çünkü işbu logoyu, 90’ların sonunda 40 yıldır Foça’da faaliyet gösteren, sahiplerini de sevip, saydığım, kaliteli ürünlerinden dolayı taktir ettiğim bir fırın, hiçbir art niyet içinde olmadan, kullanmak üzere müracaatını yapmıştır. Başkaca bir müracaat olmadığı için Türk Patent Kurumunca MARKA TESCİLİ yapılmış ve fırının kullanımına verilmiştir.

Bu bakımdan ortadaki bu kusur, elbette şu an yönetimde olanların kusuru değildir. Kusurda, logonun Belediye Meclisi’nde kabul edildiği günden bugüne kadar, maalesef marka tescilini yaptırmayan veya yaptırmayı ihmal eden tüm yöneticilerin payı vardır.

Kolay gelsin. Yolunuz açık olsun.

Kitabın bir bölümünde Foça’da yaşanmış bir deniz savaşı anlatılıyordu. Savaş 12 Mayıs 1649 yılında yapılmış ve Venediklilere karşı Osmanlıların yenildiği ve yayın yasağı koyduğu bu deniz savaşının sebeplerini ve sonuçlarını araştırmak yazmak istiyordum. Kolay olacağa benzemiyordu.

Madem serde yorgunluk var, gözde de uyku yok. Bu sefer başladım kendi kendimle konuşmaya. Oradan buradan derken, içimdeki beriki, ötekine “Gecenin bu vaktinde, herkes yatağında mışıl mışıl uyurken, senin de dinlenmen gerekirken, neden saatlerdir Foça’yı yazıyorsun. Nedir bunun sebebi diye sordu?” Ötekinin cevabı çok netti ve “Sen Foça’yı bu kadar sevdikten sonra, daha çok geceler, uykusuz kalırsın” oldu. Çünkü Foça, başta tarihi zenginliği, tarihi kültürü, doğa limanları, denizi, adaları, doğası ve daha pek çok yönden kıymeti bilinesi bir yer. Çünkü Foça, “Bir çift gözün görebileceği en güzel yer” oldu. Beriki buna şaşırmadı. Ve öteki yattığı yerden tekrar kalktı. Yeniden bilgisayar başına oturdu, ardından Foça için “Bir çift gözün görebileceği en güzel yerdir Foça” sloganını yazınca, tekrar uzandığı yatağında bu defa huzurla uyudu

Bu sloganı vakit geçirmeden sosyal medyaya taşıdım. Sosyal medyada o gün hızla yayıldı. Başta Foça Belediyesi Karakum Plajı olmak üzere bazı işletmeler kullanmaya başladı. Bazıları, mekanlarının girişlerine astı. Bazıları ise verdikleri reklamların içine yerleştirdi. Yeni Komşum Ayhan Bey’in, “Bu sloganı tescillet, tescillet ki başka kentler kullanmasın” gibi güzel bir uyarısı oldu. Ne tesadüf ki, ben de biraz önce noterden çıkmıştım. Noter tescil evrakı elimdeydi. Açıp komşuma gösterdim. O da bu duruma çok sevindi.

Foça’ya yakışan bu güzel sloganın, Noterde tescillenmesi, yerel gazete olan Foça Gündem’de yayınlanmasının ardından, ulusal gazetelerde de haber yapıldı. Hatta Habertürk Gazetesi’nden Sayın Osman Gencer özel bir haber yaparak dünyanın etkili sloganlarının arasında gösterdi ve Noter tasdikli “Bir çift gözün görebileceği en güzel yerdir Foça” sloganından bahsetti. Hayırlı olur inşallah temennisinde bulundu.

Bu arada Foça esnafının sloganı benimseyip sahip çıktıkları açıkça görülürken, sosyal medya üzerinden, Foça dışından da güzel tepkiler geliyordu.

Bir iki hoş sohbetten sonra beni çok mutlu eden bir de plaket verdiler. Plaketin üstünde “Bir Çift Gözün Görebileceği En Güzel Yerdir Foça“yazıyor ve devamında ise “Foça’mızdaki güzellikleri birleştirdiğiniz ve kol kanat gerdiğiniz için size müteşekkiriz” diye devam ediyordu.

O anda bir yandan çok ama çok mutlu olmuş diğer yandan da çok şaşırmıştım. Benzer plaket veya şiltleri resmi kurum ve kuruluşlardan aldığım olmuştur. Her defasında sevinmişimdir.

Foça’ya kadar gelmeleri, plaket sunmaları, o gün bana hayatımın en mutlu gününü yaşattı. Bu güzel durum, gelişmenin bir yanıydı, diğer yanı ise, Foça için doğru olduğuna inandığım, her ne varsa, hepsini hiçbir şeyden çekinmeden, üşenmeden yazmaya devam etmeliydim.

bu davranışınızla bana, bir turizmci ve yerel tarih araştırmacı olarak, Foça’ya karşı olan sorumluluğumu bir kez daha hatırlattınız. Size minnettarım.
Teşekkürler Oktay bey, Teşekkürler Türkan hanım.

1838 Foça (Phokaia)

Bakchos adası

Felix Sartiaux tarafından gerçekleştirilen topoğrafya ve jeoloji araştırmalarıyla ortaya çıktığı üzere, bugün Foça’nın üzerinde bulunduğu yarımada, bir zamanlar adaydı. Zamanla bu ada, denizin çekilmesi ve dağlardan yağmurla gelen alüvyonlarla, anakara ile birleşmiş ve yarımada şekline dönüşerek bugünkü halini almıştır. Şehrin Akropol’u bugünkü Kayalar Camisi’nin bulunduğu yerdi. Akropol, eski Yunan şehirlerinde, genellikle bir tepenin üzerinde bulunan ve en önemli yapılar ile tapınakların korunduğu iç kaledir.

Eski zamanlardaki adı geçen ada, Plinius tarafından anılan Bakchos adası olsa gerek. Bu ada, ismini belki anakara ile birleştikten sonra da muhafaza etmiştir. Her halükarda böyle bir tahminde bulunmak durumundayız. Çünkü kuzeydoğudaki yel değirmenli tepeye bugün hâlâ “Bakatanisi Myli” denilmektedir. Bu yer ismi ise, Bakchou Nesos’un yozlaşmış şeklidir. Livius’a göre o dönem burada yaşayanların tapınakları ihtişamlı ve büyüktü. 1953’te bu tapınakların iki tanesinden kalan sütun başlıkları bulunmuştur. Enleri yaklaşık 1,80 m olup, sütunları da tahminen yaklaşık 10 m yüksekliğindeydi. Tabii sütun başlıklarını, aynı döneme (6. yüzyıl ortalarına) ait olan başka İyonya tapınaklarının orantılarına göre tamamlarsak bu rakamlara ulaşıyoruz. Eğer bunlar Peripteros tipi tapınaklar idi ise, ebatları hemen hemen 37 m kadar olmalıydı. Maalesef temelleri şimdiye dek sadece hafifçe kazılmış olup, tamamı gün yüzüne çıkarılmamıştır. Böylelikle zemin planı ve yapı hakkında netliğe ulaşılmamıştır. Ancak sözü edilen bu iki tapınak, bir zamanların adasının büyük bir kısmını kaplıyordu. Buradan da anlaşılan ki, bunun sonucunda Phokaia halkı, Bakatanisi Tepesi’nin (Çifte Kayalar) etrafındaki araziye yerleşmek zorunda kalmış.

(Bu arada Prof. Ömer Özyiğit başkanlığında, alanda yapılan kazılarla Athena Tapınağı’nın temellerine kadar inildiğini ve çok önemli bulgulara rastlandığını, kendisinin yazmış olduğu rapor ve makalelerden öğrenmiş bulunuyoruz.)

Foça, yağmur suları ve alüvyon

Arganthonios’un Kent Surları

Arganthonios’un Kent Surlarının büyük bölümü, Roma Surlarının altında kalmış olmalı. Havadan çekilen kayıtlarda, bazı kısımları hâlâ görünüyor gibi. Livius’a göre surların çevresi 2500 adım = 3570 m. idi. Sartiaux tarafından ileri sürülen görüşe göreyse, Livius “passus” (Adım) ile “pes” (ayak) kelimelerini karıştırmıştı. Bu durumda surların çevresi, sadece 750 m. idi. Yani yel değirmenli tepeyi kapsaması mümkün değildi.

6. yüzyıldan kalan bu kent surlarının ortaya çıkarılması önem taşıyor, zira o zaman Arkaik nekropolün yerinin daha kolay tespit edilmesi sağlanacaktır. Kentin tamamının yakılıp yıkıldığı düşünülürse, nekropolün tespiti kazıcıların en büyük hedefi olmalıdır. Keza Phokaia kentinin Arkaik nekropolü (Mezarlık), Pitane ve Myrina şehir devletleriyle karşılaştırıldığında, bünyesinde çok daha değerli mezar eşyaları barındırıyor olmalı. Denize doğru uzanan burnun doğu ucunda, Sartiaux tarafından Miken dönemine ait çömlek kırıkları gözlemlendi. Anlaşılan burada, iki bin yıllık Miken nekropolü bulunuyordu. Kendisi tarafından bulunan eşsiz, plaka mermer döşeli caddenin temel hatları, belki 6. yüzyıla kadar uzanmaktaydı. Cadde bugün, tahrip olmuş durumda. Ancak devam eden güzergahı tekrar bulunabilir herhalde.

Yel değirmeni tepesi Bakatanisi’nin üzerinde, önemli bir kutsal alan yer alıyordu. Buraya kayalara titizlikle oyulmuş birden fazla merdiven çıkıyor. Doğu tarafında, kayaya keskiyle oyulmuş çok sayıdaki adak nişini ve ayakta duran birtakım figürleri hâlâ görmek mümkündür. Tabii, geçmiş bin yıllardaki çobanlarca tahrip edilmedikleri ölçüde. Tepenin eteğindeki moloz kütleleri içinde, günümüze daha iyi durumda gelen örneklerini ve belki de tepedeki kutsal alana ait mimari parçaları bulmak, mümkün olmalı.

(Bu arada anılan bölgede Prof. Dr. Ömer Özyiğit başkanlığında, Foça kazı ekibi tarafından Antik Anfi Tiyatro bulundu.)

Dere yatakları

Aioller

M.Ö. X. yüzyılda Dorlar’ın baskısıyla Aioller, geniş bir zamana yayılarak, Gediz nehrinin güneyine ve kuzeyine yerleştiler. Kyme’yi (Aliağa hudutları içinde) başkent yaptılar. Zaman içinde bölgede, Smyrna (Bayraklı), Larissa(Buruncuk), Myrina, Gryneion, Pitane(Çandarlı) gibi 12 şehir kurdular. Kurulan şehirlerden birisi de Foça (Phokaia) idi.

Phokaia (Foça) nasıl bir İyon şehri oldu?

Yunanistan’ın orta kesimine yerleşen Dorlar, daha önce Aolleri yurtlarından nasıl kovdular ve kendileri oralara yerleştilerse, bu defa da güneyde deniz kıyılarında yerleşik olan İyonları yerlerinden ettiler. İyonlular İzmir’in güneyinden Bafa gölüne kadar Milet dahil 12 şehir kurdular. İyonlar çok iyi denizciydiler. Bu sayede Ege’de gezip dolaşırken bir gün Phokaia keşfettiler. O dönemlerde henüz daha ada olan bugünkü kale içini, İncir adasını ve yarım adayı, Küçükdeniz ve Büyükdeniz’in doğal liman olduğunu gören ve savunmak için stratejik önemini keşfeden İyonlar adaya yerleşmeye karar verdiler. Ancak bu defa Sakız Adası’nda Aiolleri sindirip adaya yerleştikleri gibi değil, aksine Aiollerin başkenti Kyme’ ye giderek Aiolia’nın yönetiminden adaya yerleşmek için izin aldılar.

İyonların adaya yerleşimi

Alınan izinden sonra M.Ö. 800 yılında Adaya (bugünkü kale içi) yerleşen İyonlular, Phokaia şehrinin kültürel ve ekonomik olarak gelişmesini sağlamışlardı. Phokaia, Aiolia içinde kurulan ilk İyon şehri olmuştur. Heredot’un anlattığı rivayete göre ikincisi ise Smyrna’dır. İlerleyen asırlarda bir Aolia şehri olan Phokaia, giderek İyon kenti olmuştur. İnce, uzun çok sayıda yolcu ve yük taşıyabilen elli kürekli gemi yapan, iyi denizci ve ticaret erbabı olan İyonlar, Aiolia içinde de ticaretlerini de geliştirmişlerdi. İyonların sayesinde Phokaia, kısa sürede hayat standardı yüksek, önemli ve zengin bir şehir olmuştu. Aynı zamanda kültür ve sanat, Phokaia’da çok gelişmişti. Özellikle Foçalı İyonlar, kültür ve sanat aracılığı ile Akdeniz’in kıyı kentlerinin kültürel gelişimine ön ayak oldular.

Göç harita ve Foça

Koloniler kurdular Foçalı İyonlar

Kolonilerden ilkini Mısır’ın Nil deltasında Naukrakis’i (M.Ö. 650), ikincisini Karadeniz’de Amisos (şimdiki Samsun)’u Miletli İyonlarla beraber kurmuşlardır.

(M.Ö. 650). Phokaialı İyonlar, Miletlilerden ayrı olarak da M.Ö. 654’te Lampsakos (şimdiki Lâpseki) M.Ö. 600 yılında ise Fransa’daki Massalia (şimdiki Marsilya)’yı kurdular. M.Ö. 564 yılında Alalia (şimdiki Aleria)’yı

Korsika’da, Rhegion (Reggio); İtalya’da, Marsilya’dan çıkışla, yani Marsilyalılar olarak da çok miktarda koloniler kurmuşlardır. Bunlar Fransa sahillerindeki Nikaia (Nizza), Antipolis(Antibes), Agethe (Adge); İspanya sahillerindeki Mainake(Malaga), Emporion (Ampurias)’tır.

Phokaia, İyonlardan sonra sırasıyla Perslerin, Büyük İskender İmparatorluğu’nun (M.Ö. 334), Bizanslıların, ve Osmanlı İmparatorluğu’nun (1454) egemenliği altına girdi.

Copyright © 2020-01-30 Tüm Hakları Saklıdır.

Turizm Magazin 1983

Kaynaklar:

-Foça için İzmir’de basılan Turizm Magazin Dergisi 1983 Yılı Haziran Sayısı 4. Sayfa