Sebahattin Karaca

Ancak derneklerin, vakıfların, kooperatiflerin, muhtarların hele hele belediyeler veya hükümetlerin mal / mülk satışı, yediden yetmişe herkesi ilgilendirir. İlgilendirir, çünkü satılan mal kamu malı / mülküdür. Kamu malını, mülkünü satmak veya takas etmek için ortada çok önemli sebeplerin / gerekçelerin olması gerekir. Bu gerekçelerin / sebepleri amacı da kamu menfaatini sonuna kadar korumak olmak üzerine temellenmelidir.

Konuya açıklık getirmek için sanırım Foça’dan örnekler vermek doğru olacaktır.

1976’da, Fransız Tatil Köyü’nün açılışının üstünden 10 yıl kadar bir süre geçmiş olmasına karşın, Foça Kent merkezinde çok sınırlı sayıda mekan bulunmaktaydı. Bunlar Küçükdeniz’de; Ekrem’in Meyhanesi, Aydoğan’ın ve Büyükdeniz’de de Aşçı Muhittin’in lokantasından ibaretti.

Gerek tatil köyünden, gerek hafta sonunda İzmir ve çevre illerden gelen konukların ihtiyaç duyduğu gibi dört başı mamur bir mekan yoktu. Bunun üzerine tek bir kuruş kredi kullanmadan hem de Turizm İşletme Belgeli, üstü kafeterya altı restoran olan bir mekanı deniz kıyısında Aşıklar yolu üzerinde, belediye kendi imkanlarıyla yaptı. İşletmesini ise yapılan kapalı zarf usulü ihaleyi kazanana kirayı verdi. Bu mekân daha sonra Foça’da açılacak diğer restoranlara bir anlamda örnek de oldu. Ancak ilerleyen yıllarda açılan mekanlar daha iyi işletmecilik sergileyince, Turistik kafeterya restoran iş yapmamaya başladı. Ardından Turizm İşletme Belgeleri Bakanlık tarafından iptal edildi. Bir müddet sonra üstteki kafeterya otele dönüştürüldü. İstenilen başarı burada da elde edilemedi. Biriken kiraları tahsil etmekte zorlanan Belediye duruma el attı.

Belediye Duruma El Attı

Yıllar yılları kovaladı ve 1990’lı yılların ortasına gelindiğinde, dönemin seçilen belediye yönetimi mülkiyeti belediyeye ait iş bu mülkü satmayı gündeme getirdi. Konunun hassasiyeti herkes tarafından bilinmekteydi. Bunun üzerine kamuoyu araştırması yapıldı. Partililerin görüşü alındı. Parti ilçe yönetiminin de dahil olduğu bir dizi genişletilmiş demokratik toplantılar yapıldı. Bu toplantılarda satış sebepleri halka anlatıldı. Başkan dahil meclis üyeleri harıl harıl çalıştı. Gerekçeleri bir bir ortaya konuldu. Ancak bu çalışmalar akabinde kamuoyundan olur alınabildi. Böylelikle satış için Meclis de Gurup Kararı alındı. Yapılan kapalı zarf usulü ihale ile en yüksek fiyatı verene satışı yapıldı. Satıştan o günkü para ile KDV hariç 36 milyar TL’sı elde edildi.

Şimdi bakalım alınan para ile neler yapıldı.

1 – Bu paranın yaklaşık 5 Milyarı Deniz Kent Arsalarıyla alakalı olarak kayıp edilen mahkeme kararına göre Maliyeye ödendi.

Neden mi? Nedeni Şu;

80’li yılların belediye yönetimi, fakire, fukaraya, ev sahibi olsun diye “Gece Kondu Önleme Pilot Bölgesi “adı altında Maliye’den Belediye’ye büyük bir arsayı tahsis ettirdi. Daha sonra görüldü ki, tahsis edilen arsa amacı dışında kullanılmış.

Peki ne yapılmış?

1 – Kooperatif kurulmuş fakat fakir fukara yerine, kurulan kooperatif hisseleri farklı yerlerde veya Foça’da başka taşınmazları olanlara verilmiş. Bu durumu mahkemeye taşıyan Maliye davayı kazanmış ve Belediye’yi arsanın parasını ödemeye mahkum ettirmişti. Konuyla hiç alakası olmayan 90’lı yılların yönetimi ise, satıştan elde ettiği paradan, arsa bedeli olan 5 Milyar civarında bir bedeli Maliye’ye ödemiştir.

2 – Özel Çevre Koruma Kurulu ile birlikte bir proje çizildi. Çizilen proje, Türkiye’nin ilk “Katı Atık Depolama Alanı” yapım projelerinden birisiydi. Bu projeye Belediye satıştan gelen paradan 20 Milyar katkı koydu. Bu katkı proje maliyetin dörtte biri bile değildi. Geri kalan kısmını Özel Çevre Koruma Kurulu karşıladı ve Foça Türkiye’nin ilk Katı Atık Depolama Tesisine kavuşan ender yerlerden biri oldu.

3 – Özel Çevre Koruma Kurulu ile başarılmış olan bu proje sonrasında ilişkiler öyle iyi noktalara geldi ki, Foça, Kurul tarafından Özel Çevre Koruma Pilot Bölgesi ilan edildi. Ardından Özel Çevre Kurulu kendi bütçesinden 1. Mersinaki’de çok ciddi boyutta düzenlemeler yaptı. Sahil kenarındaki tüm ahşap iskeleler başta olmak üzere Foça’ya sayısız yatırımı gerçekleştirdi.

4 – Geriye kalan para ise şeffaf ve hesap verilir bir şekilde Belediyenin ihtiyaçlarında kullanıldı.

Buna rağmen birkaç yıl üst üste kamuoyunun muhalif kesimi bıkmadan usanmadan mülk satımını işledi durdu. O bakımdan bu işler kılı kırk yararak yapılmalı ve doğuracağı sonuçları önceden çok iyi hesap edilmeli ve ona göre en uygun adımlar atılmalıdır ki sonuç başarılı olsun.

Takas da İyi Bir Seçenektir.

Bunun yanı sıra “Takas” için de küçük bir örnek vermek, gelinen şu noktada boynumun borcu oldu. Foça merkezinden İngiliz Burnu’na giderken, sağdaki son arsa yaklaşık 600 metrekare ve mülkiyeti Belediye’ye aitti.

Yine aynı dönemde bu arsa takas yolu ile bir vatandaşa verildi. Karşılığında 40 000 metrekare arsa alındı. Alınan o arsanın sadece 10 dönümüne şimdiki Yeni Sanayi Sitesi yapıldı. Takas da iyi bir seçenektir. Yeter ki içinde kamu menfaati çok iyi korunmuş olsun.

Bir başka örnek ise, Yap İşlet Devret Modeli ile ilgili.

Yine aynı dönemde, yani 1990’ların ortasında, Foça’da nitelikli yatak sayısını arttırmak amacıyla mülkiyeti Belediye’ye ait olan ve 2. Mersinaki bölgesinde bulunan arsa, dönemin Belediye Meclis üyeleri tarafından çok iyi hazırlanmış bir şartname doğrultusunda Yap işlet Devret Modeli ile kapalı zarf usulü ihaleye çıkartılmış olup, yer ihaleyi kazanan şirkete teslim edilmiştir. Bu işletme neredeyse 25 yıldır Foça turizmine hizmet vermektedir. İşletme azalan süre bitiminde Belediye uhtesine geçecektir. Burada da kamu menfaatini korumak ve kollamak için yukarıdaki örnekte olduğu gibi zor ama iyi bir yol izlenmiş ve böylelikle başarı elde edilmiştir.

Kıssadan hisse, geçmişi bilmek, geleceğin yolunu açmak için çok önemlidir ve bazı şeyler sadece ve sadece iyi bir ekip işidir.

Foça 03.12.2020